Vasiyetname, mirasbırakanın ölümünden sonra yerine getirilmesini istediği son istekleri ve mirasın paylaşım şeklini belirlediği yazılı veya sözlü olarak yapılabilen beyanlardır.
Vasiyetnamenin 3 türü bulunmaktadır bunlar; resmi vasiyetname, el yazılı vasiyetname ve sözlü vasiyetnamedir. Bu üç tür vasiyetname de kanunlarca düzenlenmiş olan sıkı şekil şartlarına tabidir. Bu şekil şartlarına uymayan vasiyetnameler sakat olur. Ancak vasiyetnamenin bu nedenler dolayısıyla sakat olması onu kendiliğinden geçersiz hale getirmez. Sakat bir vasiyetnamenin hüküm doğurmaması için vasiyetnamenin iptali davası açılması gerekmektedir.
Vasiyetnameler ölüme bağlı tasarruflardır. Ölüme bağlı tasarruflar ise Vasiyetname ve Miras Sözleşmesi olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Vasiyetname ile Miras Sözleşmesinin farkı ise Vasiyetnameler tek taraflı ölüme bağlı tasarruf iken Miras Sözleşmeleri iki taraflı ölüme bağlı tasarruflardır.
VASİYETNAME NEDİR?
Vasiyetname, mirasbırakanın ölümünden sonra yerine getirilmesini istediği son istekleri ve mirasın paylaşım şeklini belirlediği yazılı veya sözlü olarak yapılabilen beyanlardır. Vasiyetnameler, resmi memur (noter, hakim vs) huzurunda yapılabileceği gibi miras bırakanın kendi elyazısı ile veya koşulları söz konusu ise sözlü beyan yolu ile de geçerli bir şekilde yapılabilecektir.
Vasiyetnameler tek taraflı irade beyanları olduğu için işbu beyanın karşı tarafa ulaşmasına ve karşı tarafın bu beyanı kabul etmesine gerek olmayacaktır.
VASİYETNAME ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
1- RESMİ VASİYETNAME
Resmi Vasiyetname, iki tanığın katılımı ile resmi memur tarafından düzenlenmiş olan vasiyetname çeşididir. Bu Resmi memur ise Sulh Hakimi, Noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş görevliler olabilecektir.
Resmi Vasiyetname düzenlenirken mirasbırakan, arzularını resmi memura bildirir. Bunun üzerine memur, vasiyetnameyi yazar veya bir kişiye yazdırır ve işle bittikten sonra okuması içi mirasbırakana vasiyetnameyi teslim eder. Vasiyetname mirasbırakan tarafından okunup imzalanır. Memur vasiyetnameyi tarihli bir şekilde imzalar. Vasiyetnameye tarih ve imza konulduktan sonra mirasbırakan, vasiyetnameyi okuduğunu, bunun son arzuları olduğunu memurun huzurunda iki tanığa beyan eder. Tanıklar, bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve mirasbırakanın tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.
2- EL YAZISI İLE VASİYETNAME
El yazısı ile vasiyetnamenin düzenlenebilmesi için yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar mirasbırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması gerekmektedir. El yazılı vasiyetname, saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hakimine veya yetkili memura bırakılabilir.
3- SÖZLÜ VASİYETNAME
Mirasbırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşım kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmi veya el yazılı vasiyetname yapamıyorsa bu durumda sözlü vasiyet yoluna başvurabilir. Sözlü vasiyetnamenin yapılması için sadece kanunda belirtilmiş olan bu durumların söz konusu olması gerekmektedir. Kanunda belirtilen durumların olmadığı halde sözlü vasiyetname yapılmış ise işbu sözlü vasiyetname geçersiz olacaktır. Vasiyetname, mirasbırakanın ölümünden sonra yerine getirilmesini istediği son istekleri ve mirasın paylaşım şeklini belirlediği yazılı veya sözlü olarak yapılabilen beyanlardır.
Sözlü vasiyetname kanunca düzenlenmiş olan oldukça istisnai nitelikte bir durumdur. Kanun, mirasbırakanın sonradan el yazılı veya resmi vasiyetname yapma imkanının doğması halinde bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyetnamenin hükümden düşeceğini düzenlemiştir.
VASİYETNAME İLE YAPILAMAYACAK OLAN İŞLEMLER
Mirasbırakan vasiyetname ile saklı paylı mirasçılarının saklı paylarını ihlal edecek şekilde herhangi bir tasarrufta bulunamayacaktır. Vasiyetname ile bir mirasçıyı mirastan yoksun bırakmak (mirastan çıkarmak) da mümkün olmayacaktır.
VASİYETNAMEDEN DÖNEBİLMEK İÇİN YAPILMASI GEREKEN İŞ VE İŞLEMLER
Kanun ile yapılan düzenlemelerde daha önce yapılmış olan vasiyetnameden belirli şekillerde dönülebileceği düzenlemiştir. Bu şekiller ise; yeni vasiyetname yapmak, vasiyetnameyi yok etmek ve sonraki tasarruflar ile olmak üzere üç çeşittir.
1- YENİ VASİYETNAME İLE VASİYETTEN DÖNME
Vasiyetnameyi düzenlemiş olan kişi bu vasiyetnameden sonra yağacağı bir başka ölüme bağlı tasarruf ile (miras sözleşmesi, yeni vasiyetname) vasiyetnameyi geri aldığını belirtmek suretiyle açıkça vasiyetnameyi geri alabilecektir. Vasiyetçi, vasiyetnamenin geçerlilik koşullarını sağlayan herhangi bir şekli seçerek vasiyetinden dönebilir. Örneğin, resmi bir vasiyetnameden, el yazısı ile düzenlenmiş bir vasiyetnameyle dönülebileceği gibi, el yazısı ile yapılmış bir vasiyetnameden de resmi bir vasiyet şekliyle dönülebilir. Yani resmi bir vasiyetnameden ancak resmi bir vasiyetle veya el yazısı vasiyetnameden sadece el yazısı vasiyetle dönülebileceği gibi bir kural veya zorunluluk bulunmamaktadır.
2- YOK ETME İLE VASİYETTEN DÖNME
Mirasbırakan vasiyetnameyi yok etme suretiyle de vasiyetnameden dönebilecektir. Vasiyetnamenin yok edilmesi ise vasiyetnamenin okunamayacak hale getirilmesi anlamına gelmektedir.
Kaza sonucu veya üçüncü kişinin kusuruyla yok olan ve içeriğinin aynen ve tamamen belirlenmesine olanak bulunmayan vasiyetname hükümsüz kalmaktadır.
3- SONRAKİ TASARRUFLA İLE VASİYETTEN DÖNME
Mirasbırakan bir malvarlığını her ne kadar ölüme bağlı tasarrufa konu etse de bu durum onun hakkında sağlararası tasarrufta bulunma imkanını ortadan kaldırmamaktadır. Bu nedenle mirasbırakan malvarlığı üzerinde vasiyetnamedeki beyanları ile bağdaşmayan bir sağlararası tasarrufta bulunabilecektir.
VASİYETNAME NASIL İPTAL EDİLEBİLİR?
Önemle belirtmek gerekir ki aşağıda belirtilen hususların varlığı vasiyetnameyi sakatlamış olsa da ilgili vasiyetnameyi doğrudan geçersiz hale getirmez. Vasiyetnamenin hüküm doğurmaması için vasiyetnamenin iptali davası açılması gerekmektedir.
- Vasiyetnameyi yapan kişi vasiyetnameyi düzenlerken ayırt etme gücüne sahip değilse veya on beş yaşını doldurmamışsa vasiyetname kişinin ehliyetsizliği nedeni ile sakatlanmış olur.
- Vasiyetnamenin içeriği ya da ona erklenen koşul veya yükleme hukuka ve ahlaka aykırı ise vasiyetname sakatlanmış olur.
- Vasiyetname hata, hile veya korkutma yolu ile yapılmışsa irade sakatlığını nedeniyle vasiyetname sakatlanmış olur.
- Vasiyetname kanunda belirtilmiş olan şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmemiş ise vasiyetname sakatlanmış olur.
İlgili yazımızın amacı vasiyetname hakkında bilgilendirme yapmaktır. Makalemizde bahsi geçen bilgiler herhangi bir hukuki tavsiye niteliği taşımamaktadır. Hukuki işlemleriniz için büromuz ile iletişime geçebilirsiniz.
Av. Şansal DEMİRCİOĞLU
